Późne jesienne pożytki a rozwój rodziny pszczelej

Wielu pasieczników zadaje sobie pytanie dlaczego późne pożytki raczej nie sprzyjają przygotowaniu rodziny pszczelej do zimowli. Z racji tego, że rodziny pszczele wymagają dokarmiana przed zimą późny pożytek jesienny taki jak nawłoć czy wrzos powinien więc być wybawianiem dla pszczelarza. Tak by było gdyby nie fakt, że okres pomiędzy ostatnim pożytkiem towarowym a pożytkiem z nawłoci jest zbyt krótki aby przeprowadzić skuteczne leczenie rodziny pszczelej. Leczenie przed pożytkiem wiąże się z realną groźbą zanieczyszczenia miodu substancjami znajdującymi się w lekach przeciw warrozie a także, mogą wystąpić zmiany organoleptyczne miodu. W związku z tym rodziny pszczele, które wykorzystywane są do zbioru późnych pożytków są najczęściej mocno porażone przez warrozę.

Nawet gdy wywieziemy na pożytki rodziny o niskim porażaniu to jest duże prawdopodobieństwo ze taka rodzina wróci z większa ilością pasożytów. Duże napszczelenie oraz skłonność do rabunków sprzyja przenoszeniu pasożytów z rodzin bardziej zarażonych do mniej. Dlatego po powrocie z pożytków późnych należy przemyśleć czy nie jest lepsze wycofanie plastrów z czerwiem z rodziny i przetopienie ich lub jeśli porażanie jest słabsze utworzenie z takiego czerwiu odkładów zbiorczych. Plusem takiego rozwiązania jest to, że będziemy mieli rodziny bez czerwiu krytego i możemy je skuteczniej leczyć.

Musimy jeszcze pamiętać o kilku ważnych sprawach:

- stały dopływ pokarmu sprzyja czerwieniu

- dokarmianie syropem co prawda bardziej pobudza pszczoły do czerwienia to jest znacznie bardziej pracochłonne niż dokarmiane ciastem

- mała ilość czerwiu sprzyja jego większemu porażeniu przez warrozę – wszystkie roztocza z rodziny skupiają się na tak małej ilości czerwiu

- pszczoły które wylegną się z czerwiu porażonego są słabe co wpływa na osłabienie całej rodziny

- kluczowe dla rozwoju rodziny i przygotowania do zimowli jest zapewnienie dobrych warunków rozwoju czerwiu w dwóch pierwszych tygodniach sierpnia. Co to znaczy dobre warunki? Mała ilość warrozy i stały dopływ pokarmu.  

- wagi ulowe pomagają nam ocenić wartość pożytku oraz to czy rodziny pszczele wymagają podkarmienia.

Pożytki spadziowe

W odróżnieniu do pożytków nektarowych pożytki spadziowe są bardzo trudne do przewidzenia. Ostatnio słyszy się że obfite spadziowanie pojawia się bardzo rzadko.

Zbyt późne rozpoczęcie leczenia rodzin pszczelich i przygotowania ich do zimowli skutkuje osypaniem się rodziny podczas zimy bądź jej bardzo słabym rozwojem wiosennym – a to z kolei nie pozwoli nam wykorzystać pożytki wiosenne. Tylko silne rodziny na wiosnę umożliwią nam pozyskanie miodu z pożytków wiosennych.

Nie jest możliwe jednoczesne wykorzystanie pożytków późnych i prawidłowe przygotowanie rodziny do zimowli. Jednak możemy to zrobić w obrębie całej pasieki wykorzystując rotacyjna gospodarkę pasieczną.

Rotacyjna gospodarka pasieczna

Rotacyjna gospodarka pasieczna polega na tworzeniu w maju i czerwcu odkładów z rodzin produkcyjnych. Zabieg te redukuje bądź całkowicie zapobiega powstawaniu nastroju rojowego w rodzinie pszczelej.

Przez cały sezon odkłady te doprowadzamy do dużej siły z myślą o ich zimowaniu. Podajemy do nich matki nieunasienione lub na wygryzieniu. Dzięki temu mamy możliwość skutecznej walki z warrozą w momencie gdy czerw przeniesiony do odkładu się wygryzie a nowy nie zostanie jeszcze zasklepiony. Główne leczenie takich odkładów przeprowadzamy na przełomie lipca i sierpnia. Po zakończeniu późnych pożytków rodziny z nich zostają rozwiązane a pszczoły dołączane do odkładów.

W przypadku wykorzystania pożytków wrzosowych dobry efekt przynosi łączenie rodzin gospodarczych z odkładami. Rodziny te są co prawda osłabione ale nie aż tak bardzo. Inaczej sprawa wygląda z rodzinami gospodarczymi po pożytkach spadziowych. Ich kondycja jest znacznie gorsza. Wynika to przede wszystkim z niedoborów pyłku w takich rodzinach. W tym przypadku korzystniejszym wydaje się łączenie jednej rodziny gospodarczej z drugą.

Rotacyjna gospodarka pasieczna umożliwia uzyskanie silnych rodzin które bardzo dobrze zimują. Wiosną rozwijają się szybko i dają nam możliwość zbiorów miodu z wczesnych pożytków wiosennych.

Poza tym w takim przypadku zimujemy rodziny pszczele powstałe z odkładów w których są młode matki. Mamy możliwość dbania o ich prawidłowy rozwój i zdrowotność od samego momentu utworzenia odkładu.

Taki rodzaj gospodarki pasiecznej stosowany jest najczęściej w dużych pasiekach zawodowych korzystających z późnych pożytków. Pozwala to na pełne wykorzystanie pożytków jesiennych, prawidłowe przygotowanie rodziny pszczelej do zimowli oraz pozyskanie miodu z wczesnych pożytków wiosennych.